Nội dung kiến thức
I. Quy trình kế toán từ Bảng cân đối thử đến Báo cáo tài chính
Quy trình kế toán bắt đầu từ việc ghi nhận các nghiệp vụ kinh tế phát sinh và kết thúc bằng việc lập các báo cáo tài chính. Trong đó, bảng cân đối thử (Trial Balance) đóng vai trò quan trọng, giúp kiểm tra sự cân đối giữa ghi Nợ và ghi Có trước khi lập báo cáo tài chính chính thức.
CÁC BƯỚC TRONG QUY TRÌNH KẾ TOÁN
Quy trình lập báo cáo tài chính từ bảng cân đối thử bao gồm các bước sau:
- Thu thập chứng từ kế toán (Documenting Transactions): Ghi nhận các giao dịch kinh tế phát sinh thông qua chứng từ kế toán.
- Ghi nhận vào sổ sách kế toán (Recording Transactions): Các giao dịch được ghi nhận vào sổ nhật ký chung và sổ cái theo nguyên tắc bút toán kép.
- Tổng hợp thông tin kế toán (Summarizing Transactions): Các số dư tài khoản được tổng hợp vào bảng cân đối thử.
- Lập và trình bày báo cáo tài chính (Preparing and Presenting Financial Statements): Từ bảng cân đối thử, kế toán điều chỉnh số liệu và lập các báo cáo tài chính theo quy định.
II. Bảng cân đối thử (Trial Balance)
1. Khái niệm và vai trò
Bảng cân đối thử là danh sách tổng hợp số dư của các tài khoản sổ cái tại một thời điểm nhất định, giúp kiểm tra tính cân đối giữa Nợ và Có. Bảng này không phải là một báo cáo tài chính chính thức nhưng có vai trò quan trọng trong quá trình lập báo cáo tài chính.
Ví dụ về bảng cân đối thử:
Bảng cân đối thử | ||
Account | Debit ($) | Credit ($) |
Cash | 720 |
|
Capital |
| 500 |
Sales |
| 2,200 |
Purchases | 1,100 |
|
Furniture | 500 |
|
Electricity | 120 |
|
Telephone | 60 |
|
Drawings | 200 |
|
TOTAL | 2,700 | 2,700 |
2. Quy trình lập bảng cân đối thử
- Thu thập các số dư tài khoản từ sổ cái (Collecting ledger balances).
- Cân đối các tài khoản sổ cái (Balancing ledger accounts):
- Nếu tổng bên Nợ bằng tổng bên Có → Không cần điều chỉnh.
- Nếu tổng bên Nợ lớn hơn tổng bên Có → Xuất hiện số dư Nợ.
- Nếu tổng bên Có lớn hơn tổng bên Nợ → Xuất hiện số dư Có.
- Lập bảng cân đối thử (Preparing the trial balance) bằng cách liệt kê tất cả số dư tài khoản theo hai cột Nợ và Có.
- Kiểm tra và điều chỉnh sai sót (Testing for errors and adjustments):
- Sử dụng tài khoản tạm thời (Suspense Account) để ghi nhận chênh lệch nếu cần.
- Kiểm tra lại các bút toán sai sót và điều chỉnh chúng thông qua sổ nhật ký.
III. Lập báo cáo tài chính từ Bảng cân đối thử
Sau khi lập bảng cân đối thử, kế toán sẽ sử dụng thông tin này để chuẩn bị báo cáo tài chính chính thức, bao gồm:
1. Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh (Statement of Profit or Loss – SPL)
a. Khái niệm
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh (SPL) phản ánh doanh thu, chi phí và lợi nhuận của doanh nghiệp trong một kỳ kế toán. Đây là báo cáo tài chính quan trọng giúp đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
b. Quy trình lập SPL từ bảng cân đối thử
- Xác định các tài khoản thu nhập (Income) và chi phí (Expenses).
- Chuyển các khoản mục thu nhập vào tài khoản “Lợi nhuận/Lỗ” (Profit or Loss Account).
- Chuyển các khoản mục chi phí vào tài khoản “Lợi nhuận/Lỗ” để tính tổng chi phí.
- Tính lợi nhuận trước thuế, thuế thu nhập doanh nghiệp và lợi nhuận sau thuế.
- Trình bày báo cáo theo định dạng chuẩn.
2. Bảng cân đối kế toán (Statement of Financial Position – SOFP)
a. Khái niệm
Bảng cân đối kế toán phản ánh tình hình tài chính của doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định, bao gồm tài sản (Assets), nợ phải trả (Liabilities) và vốn chủ sở hữu (Equity).
b. Quy trình lập bảng cân đối kế toán từ bảng cân đối thử
- Xác định tài sản (Assets):
- Phân loại thành tài sản ngắn hạn (Current Assets) và tài sản dài hạn (Non-current Assets).
- Liệt kê các tài sản như tiền mặt, khoản phải thu, hàng tồn kho, tài sản cố định.
- Xác định nợ phải trả (Liabilities):
- Phân loại thành nợ ngắn hạn (Current Liabilities) và nợ dài hạn (Non-current Liabilities).
- Liệt kê các khoản vay, nợ thuế, khoản phải trả.
- Xác định vốn chủ sở hữu (Equity):
- Tính toán lợi nhuận giữ lại (Retained Earnings) sau khi điều chỉnh các khoản rút vốn và lợi nhuận kinh doanh.
- Ghi nhận số dư từ tài khoản vốn chủ sở hữu.
- Lập bảng cân đối kế toán theo định dạng chuẩn, với công thức: Tổng tài sản = Tổng nợ phải trả + Vốn chủ sở hữu.
Các lỗi thường gặp trong quá trình lập báo cáo tài chính
Mặc dù bảng cân đối thử giúp kiểm tra tính cân đối của số liệu kế toán, nhưng nó không thể phát hiện hết các lỗi. Một số lỗi phổ biến bao gồm:
- Lỗi bỏ sót giao dịch (Omission error): Một giao dịch không được ghi nhận vào sổ sách kế toán.
- Lỗi ghi sai số tiền (Error of principle): Ghi nhận giao dịch vào tài khoản sai bản chất.
- Lỗi gõ sai số liệu (Transposition error): Nhập sai số tiền do nhầm lẫn thứ tự chữ số.
- Lỗi bút toán kép không chính xác (Reversal of entries): Ghi nhận số tiền đúng nhưng nhầm vị trí giữa Nợ và Có.
Cách khắc phục lỗi:
- Sử dụng Tài khoản tạm thời (Suspense Account) để ghi nhận chênh lệch trong bảng cân đối thử.
- Rà soát lại các giao dịch đã ghi nhận để tìm và sửa lỗi.
- Ghi nhận điều chỉnh thông qua bút toán điều chỉnh (Adjusting journal entries).
Đơn vị đào tạo ACCA, Thi tuyển dụng Kiểm toán, tư vấn tài chính Big4, Nonbig và Tiếng Anh giao tiếp, Ielts.
Với đội ngũ giảng viên là 100% ACCA Members cùng kinh nghiệm thực chiến trong lĩnh vực kế toán – kiểm toán và tài chính, KLE không chỉ mang đến kiến thức nền tảng vững chắc mà còn giúp học viên phát triển kỹ năng ứng dụng thực tế. Không chỉ là chương trình đào tạo truyền thống, KLE tạo ra một môi trường học tập thực tiễn, nơi mối quan hệ giữa người học và giảng viên không dừng lại ở giảng dạy kiến thức mà còn phát triển sâu hơn thành mối quan hệ Mentee – Mentor.
