Trên con đường đầy thử thách của xã hội hiện đại, thành tích được xem như thước đo giá trị của mỗi người, đặc biệt là đối với giới trẻ. Theo một nghiên cứu quốc gia với 10.000 sinh viên, gần 80% thanh thiếu niên ưu tiên thành tích hoặc hạnh phúc cá nhân hơn sự quan tâm đến người khác.
Niềm khao khát thành công mãnh liệt khiến nhiều bạn trẻ lao vào cuộc đua không ngừng nghỉ, thậm chí đánh đổi sức khỏe tinh thần để đạt được mục tiêu. Báo cáo từ Quỹ Robert Wood Johnson chỉ ra rằng áp lực học tập, thành công cùng với những yếu tố như nghèo đói, phân biệt đối xử, tác động tiêu cực từ mạng xã hội và internet là những nguyên nhân chính ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của thanh thiếu niên.
Dữ liệu từ 40.000 sinh viên đại học tại Anh, Mỹ và Canada trong giai đoạn 1989 đến 2016 cũng cho thấy xu hướng gia tăng của chủ nghĩa hoàn hảo, góp phần giải thích cho tỷ lệ lo âu và trầm cảm ngày càng cao trong giới trẻ.
Áp lực thành tích bắt nguồn từ người lớn
Không có gì ngạc nhiên khi giới trẻ ưu tiên thành tích và năng suất, bởi họ học hỏi từ chính những người lớn xung quanh. Những bậc phụ huynh thường khen ngợi những học sinh đạt điểm cao, những ngôi sao thể thao, hay những bạn trẻ có hồ sơ ngoại khóa dày dặn. Tuy nhiên, bên cạnh những lời khen ngợi cho thành tích, liệu chúng ta đã bao giờ quan tâm và tìm hiểu xem liệu đứa trẻ có vui khi phải học và làm như thể được lập trình sẵn.
Áp lực điểm số không chỉ ảnh hưởng đến kết quả học tập mà còn có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng về mặt tâm lý cho học sinh. Đáng buồn thay, nhiều câu chuyện thương tâm về học sinh bị rối loạn tâm lý do áp lực điểm số xuất phát từ chính những sai lầm trong cách nhìn nhận và giáo dục của cha mẹ.
Nỗi ám ảnh “con giỏi” khiến nhiều bậc cha mẹ áp đặt lên con trẻ những kỳ vọng vô lý, biến tuổi thơ vốn dĩ đầy ắp niềm vui thành những ngày tháng học tập không ngừng nghỉ. Họ ép con học ngày học đêm, gánh nặng điểm số đè nặng lên từng vai nhỏ, khiến các em đánh mất thời gian vui chơi và khám phá bản thân.
Không chỉ vậy, nhiều cha mẹ còn mong muốn con trở thành “đứa trẻ hoàn hảo”, nhồi nhét cho con kiến thức từ sách vở đến các môn năng khiếu, lấp đầy mọi thời gian rảnh rỗi bằng việc học hành. Ước mơ của cha mẹ được đặt lên đôi vai con trẻ, buộc con phải theo con đường họ chọn, theo đuổi ngành nghề họ cho là “ngon lành” mà không quan tâm đến sở thích và tiềm năng thực sự của con.
Hãy thay đổi trước khi quá muộn
Theo chuyên gia tâm lý Lê Thị Minh Nga, bi kịch áp lực điểm số không chỉ gieo rắc tổn thương cho học sinh mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến chính cha mẹ của các em. Hai “nạn nhân” chính trong câu chuyện này là những học sinh đang phải gánh chịu áp lực học tập quá tải và những bậc phụ huynh đã vô tình góp phần tạo nên áp lực đó.
Trong khi áp lực học tập không chỉ đè nặng lên vai học sinh, thì nó cũng đồng thời tạo nên những áp lực vô hình cho những bậc phụ huynh. Khi đặt ra những kỳ vọng cao về điểm số và thành tích cho con, cha mẹ cũng tự trói mình vào vòng xoáy lo âu và căng thẳng. Họ dành thời gian, công sức, thậm chí cả tiền bạc để tìm kiếm những phương pháp giáo dục tốt nhất cho con, hy vọng con sẽ đạt được thành công như mong muốn.
Tuy nhiên, nếu con không đáp ứng được kỳ vọng, cha mẹ lại phải đối mặt với thất vọng, mệt mỏi, thậm chí là những tổn thương trong mối quan hệ với con. Áp lực này càng trở nên nặng nề hơn khi họ phải chạy đôn chạy đáo để xin cho con vào trường chuyên, lớp chọn, hay liên tục đưa con đi học thêm, tham gia các lớp phụ đạo.
Chỉ khi cởi bỏ gánh nặng áp lực học hành cho con cái, cha mẹ mới có thể giải phóng bản thân khỏi vòng xoáy lo âu và căng thẳng, từ đó tạo dựng một cuộc sống nhẹ nhàng và hạnh phúc hơn cho cả gia đình. Khi không còn bị ám ảnh bởi điểm số và thành tích, cha mẹ sẽ có thêm thời gian và tâm trí để quan tâm đến con cái, thấu hiểu nhu cầu và mong muốn của con. Đồng thời, họ cũng có thể dành thời gian cho bản thân, thư giãn và tận hưởng cuộc sống.
Qua bài viết này, KLE muốn gửi thông điệp đến các bậc phụ huynh, cũng như các bạn học sinh, sinh viên rằng, thay vì chạy theo những thành tích trong mệt mỏi, thì cha mẹ hãy cùng con cái làm và học những thứ con mình thực sự thích và đam mê, khi đó các bạn ấy mới có thể đi lâu với ngành nghề đó và đạt được những thành công thật sự.
