Một trong những căn bệnh lý đáng sợ và nguy hiểm mà người trẻ rất dễ mắc phải hiện nay là trầm cảm. Theo nghiên cứu của Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF), khoảng 8% – 29% trẻ em đang trong độ tuổi vị thành niên ở Việt Nam mắc các bệnh về sức khỏe tâm thần. Ước tính tại Việt Nam có ít nhất 3 triệu thanh, thiếu niên có các vấn đề về sức khỏe tâm lý, tâm thần. Những con số như minh chứng sống nói lên tình trạng báo động của căn bệnh này. Vậy trầm cảm là gì?
Trầm cảm là gì?
Trầm cảm là một căn bệnh tâm lý phổ biến, đặc trưng bởi tâm trạng buồn bã, mất hứng thú kéo dài, ảnh hưởng tiêu cực đến suy nghĩ và hành vi của người bệnh. Khi trầm cảm trở nên nghiêm trọng, nó có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe, các mối quan hệ và thậm chí dẫn đến nguy cơ tự tử.
Đối tượng nào dễ mắc rối loạn trầm cảm?
Rối loạn trầm cảm có thể xảy ra ở bất kỳ ai, nhưng thường phổ biến nhất ở độ tuổi từ 18 đến 45. Ngoài ra, người trung niên và người già cũng có nguy cơ cao mắc chứng bệnh này. Lý do là vì ở những giai đoạn này, họ thường phải đối mặt với nhiều áp lực từ xã hội và những thay đổi lớn trong cuộc sống như tìm kiếm việc làm, kết hôn, sinh con, hay về hưu. Tuy nhiên, theo nghiên cứu y khoa, còn có nhiều đối tượng khác cũng có nguy cơ cao mắc trầm cảm, bao gồm:
- Nhóm người bị sang chấn tâm lý: Những người trải qua những biến cố lớn và đột ngột trong cuộc sống như phá sản, bị lừa đảo mất hết tiền, nợ nần, mất đi người thân, hôn nhân đổ vỡ, con cái hư hỏng, hoặc áp lực công việc quá lớn có nguy cơ cao mắc trầm cảm.
- Nhóm phụ nữ sau sinh: Đây là giai đoạn nhạy cảm và đầy rủi ro đối với phụ nữ. Những thay đổi nhanh chóng về nội tiết tố, vai trò trong gia đình, lối sống (thiếu ngủ…) hoặc những bất ổn trong cuộc sống trước đó đều có thể góp phần làm tăng nguy cơ trầm cảm ở phụ nữ sau sinh.
- Nhóm học sinh, sinh viên: Áp lực học tập quá lớn, thi cử dồn dập, áp lực từ cha mẹ và thầy cô, cũng như sự đánh giá kết quả học tập đều có thể dẫn đến trầm cảm ở nhóm đối tượng này.
- Nhóm người bị tổn thương cơ thể: Những người bị tai nạn phải cắt bỏ bộ phận cơ thể, chấn thương sọ não, ung thư, hoặc mắc bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có nguy cơ cao mắc trầm cảm.
- Nhóm người lạm dụng rượu bia và chất kích thích trong thời gian dài: Việc sử dụng các chất gây nghiện có thể làm tăng nguy cơ mắc trầm cảm và khiến cho việc điều trị trở nên khó khăn hơn.
- Nhóm đối tượng thiếu nguồn lực trong cuộc sống: Những người thiếu các mối quan hệ hỗ trợ, thiếu giao tiếp, thiếu cách ứng phó với căng thẳng, hoặc gặp khó khăn về kinh tế và công việc cũng có nguy cơ cao mắc trầm cảm.
Những dấu hiệu cảnh báo bạn mắc bệnh trầm cảm
- Đau nhức không rõ nguyên nhân: Trầm cảm không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý mà còn có thể biểu hiện rõ ràng qua các triệu chứng thể chất. Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Dialogues in Clinical Neuroscience, 69% những người đáp ứng tiêu chuẩn chẩn đoán trầm cảm đã trải qua các cơn đau nhức cơ thể, mặc dù kết quả khám sức khỏe thể chất của họ hoàn toàn bình thường.
- Mất tập trung: Người mắc trầm cảm thường gặp khó khăn trong việc tập trung vào một nhiệm vụ trong thời gian dài. Họ có thể dễ bị phân tâm bởi những suy nghĩ tiêu cực, lo lắng hoặc tiếng ồn xung quanh. Đồng thời khi mắc trầm cảm, bạn có thể dễ dàng bị mất tập trung, quên lãng các chi tiết quan trọng hoặc mắc sai lầm trong công việc. Điều này có thể ảnh hưởng đến hiệu quả công việc và học tập của bạn.
- Rối loạn giấc ngủ: Rối loạn giấc ngủ là một trong những triệu chứng phổ biến nhất của chứng trầm cảm. Người mắc trầm cảm thường gặp khó khăn trong việc chìm vào giấc ngủ, ngủ không ngon giấc hoặc thường xuyên thức giấc giữa đêm. Họ có thể cảm thấy mệt mỏi, thiếu năng lượng và khó tập trung vào ban ngày. Trong một số trường hợp, có những người lại gặp tình trạng ngủ quá nhiều.
- Thay đổi khẩu vị và cân nặng : Khi mắc trầm cảm, nhiều người mất đi cảm giác thèm ăn, dẫn đến việc ăn ít hơn bình thường. Điều này có thể dẫn đến sụt cân, thậm chí suy dinh dưỡng. Ngược lại, một số người mắc trầm cảm lại có xu hướng thèm ăn, đặc biệt là các thực phẩm nhiều đường, tinh bột và chất béo. Việc ăn uống quá nhiều có thể dẫn đến tăng cân và béo phì.
- Mất hứng thú và chán nản: Sự mất hứng thú hoặc niềm vui đối với những hoạt động hoặc sở thích từng mang lại niềm vui cho bạn là một dấu hiệu điển hình của chứng trầm cảm. Khi mắc trầm cảm, bạn có thể cảm thấy mất đi động lực, thiếu năng lượng và không còn hứng thú với những điều mà bạn từng yêu thích.
- Mệt mỏi dai dẳng, mất năng lượng: Cảm giác mệt mỏi và thiếu năng lượng dai dẳng, ngay cả sau khi đã nghỉ ngơi đầy đủ, cũng được coi là một trong những dấu hiệu phổ biến của chứng trầm cảm. Khi mắc trầm cảm, bạn có thể cảm thấy kiệt sức cả về thể chất lẫn tinh thần, như thể bạn đã tiêu hao hết năng lượng của bản thân.
Tóm lại, trầm cảm là một rối loạn tâm trạng phức tạp ảnh hưởng sâu sắc đến cả sức khỏe thể chất và tinh thần của con người. Biểu hiện của trầm cảm rất đa dạng và có thể bao gồm những thay đổi về cảm xúc, suy nghĩ, hành vi và thể chất. Do đó, việc nhận biết sớm các dấu hiệu của trầm cảm và tìm kiếm sự giúp đỡ kịp thời là vô cùng quan trọng, đặc biệt đối với những đối tượng trẻ tuổi đến trung niên.
