Case:
Vào ngày 1/1/2019, khách hàng A tham gia hợp đồng cung cấp dịch vụ truyền hình kéo dài 1 năm với Truyền hình FPT với Công ty Cổ phần Viễn thông FPT (FPT Telecom). Việc lắp đặt hoàn thành ngay trong ngày 1/1 và khách hàng bắt đầu sử dụng dịch vụ ngay trong ngày đó. Các điều khoản của hợp đồng như sau:
– Cước thuê bao cố định hàng tháng của khách hàng A là 120.000 đồng/tháng (bỏ qua VAT) và thanh toán vào ngày 15 của tháng tiếp theo. Khách hàng A thanh toán trước 6 tháng cước sử dụng và được tặng miễn phí bộ đầu thu phát và phí lắp đặt ban đầu. Nếu có hủy ngang hợp đồng trước thời hạn 6 tháng thì khách hàng cũng không phải hoàn trả phí lắp đặt và phí thiết bị ban đầu.
– Biết rằng FPT Telecom có thể bán riêng lẻ bộ đầu thu phát với giá 350.000 đồng, cung cấp dịch vụ lắp đặt với giá 150.000 đồng và cung cấp riêng gói truyền hình FPT với những hộ đã lắp đặt sẵn đầu thu với giá cước thuê bao là 100.000 đồng/tháng. Giá vốn của bộ đầu thu là 250.000 đồng, chi phí thực tế phải trả người lao động khi cung cấp dịch vụ lắp đặt là 100.000 đồng.
Vậy, FPT Telecom sẽ ghi nhận doanh thu từ hợp đồng này như thế nào theo hai chuẩn mực: VAS 14 và IFRS 15?
Answer:
Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam và TT200:
Theo VAS 14 – chuẩn mực “Doanh thu và thu nhập khác” có đoạn: “09. Tiêu chuẩn nhận biết giao dịch trong chuẩn mực này được áp dụng riêng biệt cho từng giao dịch. Trong một số trường hợp, các tiêu chuẩn nhận biết giao dịch cần áp dụng tách biệt cho từng bộ phận của một giao dịch đơn lẻ để phản ánh bản chất của giao dịch đó.”
Theo Điều 79, TT200/2014/TT-BTC có đoạn: “1.4. Trường hợp hợp đồng kinh tế bao gồm nhiều giao dịch, doanh nghiệp phải nhận biết các giao dịch để ghi nhận doanh thu phù hợp với Chuẩn mực kế toán”
Theo điểm 2, Điều 78, TT200/2014/TT-BTC có đoạn: “Doanh thu và chi phí tạo ra khoản doanh thu đó phải được ghi nhận đồng thời theo nguyên tắc phù hợp. Tuy nhiên trong một số trường hợp, nguyên tắc phù hợp có thể xung đột với nguyên tắc thận trọng trong kế toán, thì kế toán phải căn cứ vào chất bản chất và các Chuẩn mực kế toán để phản ánh giao dịch một cách trung thực, hợp lý.
– Một hợp đồng kinh tế có thể bao gồm nhiều giao dịch. Kế toán phải nhận biết các giao dịch để áp dụng các điều kiện ghi nhận doanh thu phù hợp với quy định của Chuẩn mực kế toán “Doanh thu”.
– Đối với các giao dịch làm phát sinh nghĩa vụ của người bán ở thời điểm hiện tại và trong tương lai, doanh thu phải được phân bổ theo giá trị hợp lý của từng nghĩa vụ và được ghi nhận khi nghĩa vụ đã được thực hiện.”
Tuy nhiên, cả VAS 14 và Thông tư 200 đều không đưa ra hướng dẫn cụ thể về việc làm thế nào để xác định được các giao dịch riêng biệt này và cách phân bổ giá bán cho các giao dịch riêng biệt ấy.
Trong trường hợp trên, FPT Telecom sẽ công nhận doanh thu từ hợp đồng trên cơ sở hàng tháng là ghi nợ các khoản nợ phải thu hoặc tiền: 120.000 đồng vì dịch vụ đã được cung cấp hàng tháng, không có doanh thu cho bộ đầu thu và chi phí lắp đặt ban đầu (vì hai sản phẩm, dịch vụ này là miễn phí) – Chi phí bộ đầu thu và chi phí lắp đặt ban đầu được hạch toán vào chi phí bán hàng (chi phí khuyến mại).
Hạch toán chi tiết tại FPT Telecom:
– Ghi nhận chi phí bộ đầu thu vào ngày 1/1/2019:
| Nợ TK 641 | : 250.000 đồng |
| Có TK 156 | : 250.000 đồng |
– Ghi nhận chi phí lắp đặt vào ngày 1/1/2019:
| Nợ TK 641 | : 100.000 đồng |
| Có TK 334 | : 100.000 đồng |
– Nhận thanh toán trước cước 6 tháng vào ngày 1/1/2019:
| Nợ TK 111 | : 120.000 đồng |
| Có TK 131 | : 720.000 đồng |
– Hàng tháng ghi nhận doanh thu vào ngày cuối tháng cho 12 tháng sử dụng dịch vụ, ví dụ 31/1/2019 ghi:
| Nợ TK 131 | : 120.000 đồng |
| Có TK 511 | : 120.000 đồng |
– Khi thu được tiền khách hàng vào ngày 15 tháng sau, tính từ tháng thứ 7 mới thu được tiền (vì 6 tháng đã thanh toán trước) ví dụ vào 15/8/2019 ghi:
| Nợ TK 111 | : 120.000 đồng |
| Có TK 131 | : 120.000 đồng |
Theo chuẩn mực BCTC quốc tế IFRS 15:
Theo IFRS 15, doanh thu sẽ được ghi nhận theo mô hình 5 bước:
Bước 1: Xác định hợp đồng với khách hàng:
Hợp đồng cung cấp dịch vụ truyền hình trong 1 năm.
Bước 2: Xác định các nghĩa vụ riêng biệt trong hợp đồng:
– Nghĩa vụ cung cấp miễn phí bộ đầu thu.
– Nghĩa vụ cung cấp dịch vụ lắp đặt
– Nghĩa vụ cung cấp dịch vụ truyền hình trong vòng 1 năm.
Bước 3: Xác định giá giao dịch:
Giá giao dịch = (đồng)
Bước 4: Phân bổ giá giao dịch cho các nghĩa vụ thực hiện trong hợp đồng:
Tổng giá bán lẻ các sản phẩm, dịch vụ:
350.000 + 150.000 + 100.00012 = 1.700.000 (đồng)
Doanh thu cần ghi nhận cho bộ đầu thu: (đồng)
Doanh thu cần ghi nhận cho dịch vụ lắp đặt: (đồng)
Doanh thu cần ghi nhận cho bộ đầu thu: (đồng)
Bước 5: Ghi nhận doanh thu khi đơn vị đáp ứng nghĩa vụ thực hiện
Hạch toán cụ thể:
– Ghi nhận chi phí bộ đầu thu vào ngày 1/1/2019:
| Nợ TK 632 | : 250.000 đồng |
| Có TK 156 | : 250.000 đồng |
– Ghi nhận doanh thu tương ứng với việc cung cấp bộ đầu thu vào ngày 1/1/2019:
| Nợ TK 131 | : đồng |
| Có TK 511 | : đồng |
– Ghi nhận chi phí lắp đặt vào ngày 1/1/2019:
| Nợ TK 632 | : 100.000 đồng |
| Có TK 334 | : 100.000 đồng |
– Ghi nhận doanh thu tương ứng với việc cung cấp dịch vụ lắp đặt vào ngày 1/1/2019:
| Nợ TK 131 | : đồng |
| Có TK 511 | : đồng |
– Nhận thanh toán trước cước 6 tháng vào ngày 1/1/2019:
| Nợ TK 111 | : 720.000 đồng |
| Có TK 131 | : 720.000 đồng |
– Hàng tháng ghi nhận doanh thu vào ngày cuối tháng cho 18 tháng sử dụng dịch vụ, ví dụ 31/1/2019 ghi:
| Nợ TK 131 | : đồng |
| Có TK 511 | : đồng |
– Khi thu được tiền khách hàng vào ngày 15 tháng sau, tính từ tháng thứ 7 mới thu được tiền (vì 6 tháng đã thanh toán trước) ví dụ vào 15/8/2019 ghi:
| Nợ TK 111 | : 120.000 đồng |
| Có TK 131 | : 120.000 đồng |
